परिचय:
बचत गट हे ग्रामीण भागातील महिलांच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासासाठी एक महत्त्वाचे साधन आहे. हे गट महिलांना एकत्र येऊन बचत करण्याची सवय लावतात, त्यांना आर्थिक साक्षरता देतात आणि त्यांना स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देतात.
बचत गटांचे फायदे:
- आर्थिक स्वावलंबन: बचत गटांमुळे महिलांना स्वतःचे छोटे व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा विद्यमान व्यवसायांचा विस्तार करण्यासाठी आर्थिक मदत मिळते.
- सामाजिक सक्षमीकरण: बचत गटांमुळे महिलांमध्ये आत्मविश्वास वाढतो, त्यांना निर्णय प्रक्रियेत सहभागी होण्याची संधी मिळते आणि त्यांच्या सामाजिक स्थानात सुधारणा होते.
- सामुदायिक विकास: बचत गट गावाच्या विकासातही महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते आरोग्य, शिक्षण आणि स्वच्छता यांसारख्या सामाजिक समस्यांवर काम करतात.
- आर्थिक साक्षरता: महिलांना आर्थिक व्यवहार, बँकेतील काम आणि सरकारी योजनांची माहिती मिळते.
बचत गटांची कार्यपद्धती:
- गटात सामान्यत: 10-20 महिला सदस्य असतात.
- सदस्य नियमितपणे ठराविक रक्कम बचत करतात.
- बचत गटातील सदस्यांना त्यांच्या गरजेनुसार कर्ज दिले जाते.
- गटाच्या बैठका नियमितपणे होतात, ज्यात आर्थिक व्यवहारांवर चर्चा होते.
- गटातील सदस्यांना वेगवेगळ्या प्रकारचे प्रशिक्षण दिले जाते.
- गटातील सदस्यांना योग्य मार्गदर्शन केले जाते.
ग्रामपंचायतीची भूमिका:
- ग्रामपंचायत बचत गटांना नोंदणी आणि स्थापनेत मदत करते.
- बचत गटांना प्रशिक्षण आणि मार्गदर्शन देण्यासाठी ग्रामपंचायत मदत करते.
- बचत गटांना सरकारी योजनांची माहिती देण्यासाठी ग्रामपंचायत मदत करते.
- बचत गटांना आर्थिक मदत मिळवून देण्यासाठी ग्रामपंचायत मदत करते.
उपलब्ध योजना:
- राष्ट्रीय ग्रामीण उपजीविका अभियान (NRLM)
- महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण उपजीविका अभियान (MSRLM)
- महिला आर्थिक विकास महामंडळ (MAVIM)
- आणि इतर ग्रामपंचायत स्तरावरील योजना.
संपर्क:
अधिक माहितीसाठी, कृपया ग्रामपंचायतीशी संपर्क साधा.